Hamulec to mechanizm w który wyposażony jest każdy samochód. Jego funkcja jest oczywista i ta sama dla każdego samochodu, lecz rodzajów hamulców montowanych w samochodach jest dwa.
W budowie hamulca możemy wyróżnić takie elementy jak bęben hamulca, będący ruchomym członem hamowanym, oraz szczęki hamulca które są nieruchome. Szczęki hamulca wyposażone są w okładziny cierne, które w trakcie hamowania rozpierają się. Standardowo w konstrukcji występują dwie szczęki, dzięki czemu nie są tak narażone na rozgrzanie i ścieranie. By mogło dojść do hamowania jak już wcześniej wspominałem, szczęki muszą zostać rozparte, a staje się to dzięki rozpieraczowi szczęk. Jest to sterowany hydraulicznie lub mechanicznie element umożliwiający hamowanie.
Hamulec bębnowy w momencie naciśnięcia pedału hamulca przez kierowcę uruchamia rozpieracz podłączony do mechanizmu sterującego. W konsekwencji następuje dociska szczęki do bębna i wytworzenie siły pozwalającej zatrzymać pojazd. Hamulec tego typu stosowany jest zazwyczaj na tylnej osi samochodu, choć w starszych konstrukcjach montowany był również z przodu. Jednak konstruktorzy powoli odchodzą od montowania hamulców bębnowych, gdyż mają one bardzo duży minus, którym jest wysoka podatność na przegrzewanie się co źle wpływa na skuteczność hamowania.
Rodzaje układów „rozpieracz-szczęki”
Dla rozpieraczy hydraulicznych:
- Układ simplex – dwa tłoczki rozpierające szczęki znajdują się we wspólnym cylinderku. W układzie tym jedna szczęka jest współbieżna, a druga przeciwbieżna. Wadą tego rozwiązania jest to, że naciski jednostkowe obu szczęk na bęben nie są jednakowe, a przez to zachodzi nierównomierne zużycie okładzin ściernych. Zaletą jest niższa cena i prostsza konstrukcja.
- Układ duplex – każdej szczęce przypisany jest osobny rozpieracz. Szczęki w tym układzie są szczękami współbieżnymi. Dzięki takiemu rozwiązaniu naciski jednostkowe obydwu szczęk są prawie identyczne, co powoduje równomierne zużycie okładzin ciernych na obu szczękach. Wadą tego rozwiązania jest większy koszt oraz większy stopień skomplikowania układu
- Układ samowzmacniający – układ simplex z zastosowanymi szczękami pływającymi. Końce szczęk są na jednym końcu połączone łącznikem, który nie jest powiązany z innymi częściami hamulca. Efektem tego połączenia jest dodatkowy nacisk szczęki współbieżnej na szczękę przeciwbieżna podczas hamowania. Powoduje to zbliżone naciski jednostkowe obu szczęk.
- Układ duo-duplex – układ rozpieraczy jak w układzie duplex, z tym że rozpieracze są skonstruowane jak w układzie simplex.
W układach o różnych naciskach jednostkowych na poszczególne szczęki, w celu niwelacji różnic, stosuje się okładziny cierne o różnej grubości oraz o różnym polu powierzchni trącej.